Thiếu máu não là tình trạng xảy ra khi lưu lượng máu lên não không đáp ứng được nhu cầu trao đổi chất tại đây. Từ đó, lượng oxy cung cấp không đủ và gây chết mô não, nhồi máu não hoặc đột quỵ do thiếu máu não cục bộ.
Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Thiếu máu não là tình trạng xảy ra khi lưu lượng máu lên não không đáp ứng được nhu cầu trao đổi chất tại đây. Từ đó, lượng oxy cung cấp không đủ và gây chết mô não, nhồi máu não hoặc đột quỵ do thiếu máu não cục bộ.
Các động mạch cung cấp máu, mang oxy và chất dinh dưỡng đến cho não theo một con đường nhất định, đảm bảo mọi tế bào não đều được cung cấp đủ máu. Khi một động mạch trong não bị tắc nghẽn hoặc chảy máu sẽ làm giảm bớt lượng oxy cung cấp đến khu vực não liên quan đến mạch máu đó.
Việc thiếu hụt oxy cung cấp cho não cũng khiến cho vùng não bị ảnh hưởng bị suy giảm chức năng. Thực tế, khi các tế bào não thiếu oxy trong hơn một vài phút đã có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng, mô não có khả năng chết và không thể phục hồi. Tình trạng này được gọi là nhồi máu não hoặc đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
Bệnh có thể được phân chia thành nhiều loại khác nhau dựa trên nguyên nhân gây thiếu máu lên não, bao gồm:
Thiếu máu não đôi khi chỉ là một vùng nhỏ ở não không được cung cấp đủ máu nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến cả một khu vực lớn, thậm chí là toàn bộ não.
Các triệu chứng thiếu máu não có thể biểu hiện từ nhẹ đến nặng, kéo dài từ vài giây đến vài phút. Nếu thiếu máu cục bộ xảy ra trong thời gian ngắn và được giải quyết trước khi cơn nhồi máu xảy ra khiến tế bào não tổn thương vĩnh viễn thì được xem là cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA).
Trường hợp các mô ở não đã tổn thương do thiếu máu cục bộ thì các triệu chứng có khả năng tồn tại vĩnh viễn.
Một số dấu hiệu thiếu máu lên não có thể liên quan đến hệ thần kinh, đặc biệt là xảy ra ở một bên cơ thể. Triệu chứng sẽ thay đổi trên từng người bệnh, phụ thuộc vào vị trí bị thiếu máu.
ột vài triệu chứng do thiếu máu lên não gây ra gồm:
Thiếu máu lên não thường liên quan đến nhiều bệnh lý hoặc các bất thường khác, có thể là:
Gốc tự do cũng có khả năng gây thiếu máu não. Các chuyên gia khuyến cáo mọi người cần quan tâm, ngăn chặn và giảm thiểu các nguồn sinh gốc tự do như: căng thẳng tâm lý (stress), thiếu dinh dưỡng, ô nhiễm môi trường, rượu bia, khói thuốc lá, chấn thương, nhiễm khuẩn, nhiễm phóng xạ…
Theo Hội đột quỵ Việt Nam, những yếu tố nguy cơ góp phần vào tình trạng này bao gồm:
Khi đến gặp bác sĩ, đầu tiên bạn sẽ được hỏi về tiền sử bệnh và những triệu chứng thiếu máu não lâm sàng đang gặp phải như đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, tê bì tay chân… rồi đánh giá dựa trên thang điểm tiêu chuẩn.
Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ yêu cầu thực hiện một vài xét nghiệm bổ sung để giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân thiếu máu não cũng như đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các xét nghiệm đó có thể là:
Một số xét nghiệm gián tiếp khác cũng giúp xác định nguyên nhân gây bệnh như điện não đồ, các xét nghiệm sinh hóa…
Các thuốc trị thiếu máu lên não thường có tác dụng giúp tái cung cấp máu cho vùng bị ảnh hưởng, bảo vệ tế bào não chống lại các tác động từ những chất độc hại tạo ra khi thiếu máu cục bộ và hạn chế tình trạng viêm nguyên phát.
Nhóm thuốc thứ nhất gồm các thuốc giúp cung cấp dưỡng chất, bao gồm vitamin B, C và sắt. Các loại thuốc này dù không cung cấp máu lên não để giải quyết tình trạng thiếu máu nhưng sẽ giúp hỗ trợ điều trị.
Nhóm thuốc thứ hai làm tăng lưu lượng máu lên não, cải thiện các triệu chứng, giúp các thành động mạch bị hẹp giãn ra đáng kể. Các thuốc trị bệnh thiếu máu não trong nhóm này gồm có:
Ngoài sử dụng thuốc, một số trường hợp có thể được điều trị bằng cách phẫu thuật mạch máu để ngăn ngừa hay chữa trị đột quỵ. Các biện pháp như vật lý trị liệu, trị liệu ngôn ngữ thường được dùng để phục hồi chức năng cho những người bị đột quỵ do thiếu máu não.
Để quá trình điều trị thiếu máu não có hiệu quả, bạn cần phải kết hợp chế độ sinh hoạt, ăn uống, tập luyện điều độ, lành mạnh cùng với sử dụng thuốc chữa trị, thực phẩm bảo vệ sức khỏe một cách hợp lý.
Người bệnh nên thử tập luyện các bài tập dưỡng sinh, đi bộ, khí công, yoga, thái cực quyền, tập thở… để cung cấp thêm dưỡng khí cho não cũng như toàn thân, giải tỏa căng thẳng. Việc cải thiện môi trường sống, giảm bớt gánh nặng về tinh thần, tăng cường nghỉ ngơi, thư giãn cũng giúp góp phần quan trọng trong kiểm soát bệnh.
Đồng thời, chế độ ăn uống khoa học, cung cấp đầy đủ các thực phẩm giàu những thành phần giúp tạo máu, ưu tiên bổ sung các nguyên tố vi lượng, protein, vitamin, sắt như các loại thịt, gan, trứng, sữa, vừng… cũng rất tốt cho những người bị thiếu máu nói chung. Bạn cũng nên hạn chế ăn các loại chất béo động vật, thực phẩm chiên rán vì chúng là nguyên nhân gây ra các bệnh về máu. Không uống rượu, cà phê, trà đặc, hút thuốc để tránh kích thích tình trạng mất ngủ.
Cuối cùng, người bệnh phải luôn tuân thủ theo liệu trình điều trị do bác sĩ chỉ định để nhanh chóng hồi phục, không để xuất hiện các biến chứng do thiếu máu não.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Tham vấn y khoa:
Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh
Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!