Hỏi đáp Bác sĩ: Mẹ bầu bị chỉ định mổ lấy thai chủ động trong trường hợp nào?

Bạn đọc hỏi:

Chào bác sĩ

Vợ tôi mang thai ở tuần 36, bác sĩ khám thai chỉ định mổ chủ động lấy thai trước ngày dự sinh khoảng 2 tuần vì bị huyết áp cao. Xin bác sĩ cho tôi hỏi việc chỉ định mổ lấy thai chủ động sẽ được tiến hành trong những trường hợp nào? Với trường hợp của vợ tôi chờ chuyển dạ mới mổ bắt con có được không ạ? Vì mổ sớm 2 tuần tôi sợ con sinh non chưa đủ cứng cáp, sức khỏe ít nhiều bị ảnh hưởng. Cảm ơn bác sĩ! 

Ngọc Tuấn Phan, Hiệp Bình Chánh, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh 

Bác sĩ trả lời:

Chào anh Ngọc Tuấn Phan, 

Với câu hỏi chỉ định mổ lấy thai chủ động sẽ được tiến hành trong những trường hợp nào, bác sĩ Nguyễn Thị Nhung, bác sĩ chuyên khoa Sản phụ khoa và là chuyên gia tham vấn y khoa cho các chuyên mục Sức khỏe phụ nữ, Mang thai của website Hello Bacsi, xin giải đáp như sau:

Trước khi trả lời câu hỏi chỉ định mổ lấy thai chủ động sẽ được tiến hành trong những trường hợp nào, bác sĩ xin đề cập đôi nét về mổ lấy thai, cụ thể hơn là mổ lấy thai chủ động. 

Mổ lấy thai chủ động là gì?

Mổ lấy thai là trường hợp lấy thai và nhau thai ra khỏi tử cung qua đường rạch thành bụng và rạch tử cung. Bác sĩ sẽ chỉ định mổ lấy thai để đảm bảo tính mạng, sức khỏe của thai phụ và thai nhi khi tiên lượng không thể sinh thường qua ngả âm đạo. 

Trường hợp bác sĩ chỉ định mổ lấy thai khi thai phụ chưa chuyển dạ được gọi là chỉ định mổ lấy thai chủ động.

Mổ lấy thai có nguy cơ, tai biến gì hay không?

Không phải cứ mổ lấy thai là an toàn, mổ lấy thai cũng tiềm tàng các nguy cơ, tai biến nguy hiểm. Vì thế bác sĩ sẽ chỉ chỉ định mổ lấy thai khi thật sự cần thiết. 

Cuộc mổ lấy thai có thể gặp các tai biến như:

Vậy mổ lấy thai chủ động sẽ được tiến hành trong những trường hợp nào?

Ngày nay, tỷ lệ mổ lấy thai ngày càng tăng lên, mổ lấy thai cũng có thể gây ra những nguy cơ, tai biến như đã kể ở trên. Vì thế không phải trường hợp nào bác sĩ cũng chỉ định mổ lấy thai. Trong trường hợp thực sự cần thiết, khi không thể theo dõi sinh thường, để đảm bảo an toàn cho cả mẹ lẫn bé thì bác sĩ mới chỉ định mổ lấy thai. Vậy các trường hợp nào thì cần mổ lấy thai? Các trường hợp mổ lấy thai chủ động bao gồm: 

• Khi khung chậu của người mẹ bất thường: Nếu thai không phải ngôi chỏm, mà khung chậu bất thường thì đều có chỉ định mổ lấy thai. Còn nếu thai ngôi chỏm, con không to thì phụ thuộc vào bất thường khung chậu mẹ, nếu khung chậu giới hạn, có thể thử thách bằng phương pháp lọt ngôi chỏm, nếu thuận lợi thì có thể sinh thường. Thai ngôi chỏm, nhưng khung chậu hẹp tuyệt đối, hay khung chậu méo thì cần phải mổ lấy thai.
• Đường ra của thai bị cản trở khi sinh thường bởi:
  • Khối u tiền đạo: thường hay gặp là u xơ ở eo tử cung hay cổ tử cung, u nang buồng trứng, các khối u khác nằm trên đường thai đi ra, gây cản trở thai nhi. 
  • Nhau tiền đạo trung tâm hay nhau tiền đạo gây chảy máu nhiều, nguy hiểm đến tính mạng của mẹ cần mổ cấp cứu lấy thai và cầm máu cho mẹ.

Ngoài các trường hợp mổ lấy thai chủ động, còn có một số trường hợp mổ lấy thai khi thai phụ đang chuyển dạ, những trường hợp này thường chỉ là các chỉ định tương đối, được bác sĩ cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ, quyết định dựa trên tình huống cụ thể.  

• Về phía người mẹ: Mẹ mang thai lần đầu từ 35 tuổi trở lên, mẹ mắc các bệnh lý có thể theo dõi sinh thường được nhưng trong quá trình chuyển dạ không thuận lợi, cần sinh mổ.
• Do thai:  Thai to hơn 4.000g, ngôi thai bất thường (ngôi ngang, ngôi mông, ngôi trán, ngôi thóp trước, ngôi mặt cằm sau), đa thai ( thai thứ nhất không phải ngôi đầu), có dấu hiệu suy thai khi đang chuyển dạ.
• Các bất thường, tai biến trong chuyển dạ: Cơn co tử cung bất thường (đã dùng thuốc nhưng không hiệu quả, cổ tử cung xóa mở không phù hợp với cơn co, ra máu vì nhau tiền đạo, nhau bong non, dọa vỡ và vỡ tử cung, sa dây rốn khi thai còn sống…

Ở trường hợp của vợ anh Ngọc Tuấn Phan, thai 36 tuần, mẹ huyết áp cao, thuộc trường hợp chỉ định mổ lấy thai chủ động. Bác sĩ khám thai đã chỉ định mổ lấy thai trước dự sinh 2 tuần, tức khi thai 38 tuần.

Vậy có nên để chuyển dạ mới mổ hay không?

Trở lại với thắc mắc của bạn Ngọc Tuấn Phan là với trường hợp của vợ anh thì có nên chờ chuyển dạ mới mổ bắt con có được không? Bác sĩ xin trả lời anh như sau: 

Quá trình chuyển dạ sinh thường, mẹ cần gắng sức nên có thể làm tăng huyết áp, cuộc sinh có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người mẹ. Do đó, bác sĩ chỉ định mổ lấy thai chủ động, tức là sẽ lấy bé khi chưa có dấu hiệu chuyển dạ. Đồng thời, việc lấy thai khi thai 38 tuần, lúc này thai đã đủ tuần, đã đủ cứng cáp, khỏe mạnh để sẵn sàng thích ứng với môi trường bên ngoài cơ thể mẹ nên anh cũng đừng lo lắng quá.

Bên cạnh đó, anh nên đưa vợ đi khám thai định kỳ theo dõi phát triển của thai, loại trừ bệnh lý tiền sản giật và điều trị tăng huyết áp và phát hiện sớm các vấn đề khác nếu có. Ngoài ra, anh nên hỏi ý kiến bác sĩ về việc làm sao để đảm bảo vợ anh có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi, vận động nhẹ nhàng, hợp lý, cùng một tinh thần thoải mái để sẵn sàng đón bé!

– Anh Ngọc Tuấn Phan và bạn đọc có thể xem thêm các bài viết để hiểu hơn về việc sinh mổ: 

Mẹ bầu cần biết gì về việc sinh mổ khi chưa có dấu hiệu chuyển dạ? 

Mẹ sắp gia nhập “team” sinh mổ? Xem ngay cẩm nang những điều cần chuẩn bị cho mẹ và bé! 

Sinh mổ bao lâu thì lành? Chăm sóc sau sinh mổ 

Trân trọng!

Nội dung của Hello Bacsi có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.