Bệnh gan nhiễm mỡ không chỉ xảy ra ở người hay uống rượu bia

Gan nhiễm mỡ không chỉ xảy ra ở những người hay uống rượu, bia. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cả những đối tượng ít hoặc không sử dụng bia, rượu.

Bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Theo y học, gan nhiễm mỡ là do sự tích tụ triglyceride trong gan. Đây đang được xem là “căn bệnh thời đại” bởi ngày càng có nhiều người mắc phải, kể cả phụ nữ và đàn ông. Trước đây, nhiều người cho rằng chỉ có những người hay uống rượu, bia mới có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, thực tế không phải như vậy.

Y học chia bệnh gan nhiễm mỡ thành hai loại: Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) và gan nhiễm mỡ do rượu.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là gì?

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (Nonalcoholic fatty liver disease – NAFLD) là một dạng của gan nhiễm mỡ, xảy ra với người ít hoặc không uống rượu, bia. Đặc điểm chính của bệnh này là có quá nhiều chất béo tích trữ ở các tế bào gan.

Gan nhiễm mỡ không do rượu ngày càng phổ biến trên toàn thế giới, căn bệnh này đã làm ảnh hưởng đến 1/4 dân số Hoa Kỳ. Tại Việt Nam, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu cũng đang có xu hướng gia tăng ở cả nam lẫn nữ và trong tất cả các nhóm tuổi.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu được chia làm hai dạng:

• Dạng thứ nhất là gan nhiễm mỡ đơn thuần: Ở dạng này, chất béo đã xuất hiện trong gan người bệnh với số lượng ít và gần như là vô hại. Nó không gây viêm hoặc làm tổn thương tế bào gan.
• Dạng thứ hai là viêm gan nhiễm mỡ không do rượu: Lúc này, chất béo tích tụ trong gan đã làm tổn thương các tế báo, khiến gan bị viêm. Nếu không được điều trị tích cực, bệnh có thể dẫn đến xơ hóa hoặc tạo sẹo ở gan.

Viêm gan nhiễm mỡ do rượu là gì?

Viêm gan nhiễm mỡ do rượu là bệnh xảy ra khi một người thường xuyên uống rượu, bia hoặc tiêu thụ lượng nhiều rượu bia trong thời gian ngắn.

Gan có khả năng sàng lọc và loại bỏ các độc tố của rượu ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, trong quá trình này, gan cũng có thể tạo ra những chất có hại cho chính nó. Những chất này sẽ làm tổn thương tế bào gan, thúc đẩy viêm và làm suy yếu khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể.

Càng uống nhiều rượu, bạn sẽ càng dễ bị tổn thương gan. Bệnh này là giai đoạn sớm nhất của những bệnh về gan có liên quan đến rượu. Những giai đoạn tiếp theo sẽ là viêm gan, xơ gan do rượu.

Đối tượng dễ mắc bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Dựa vào phân loại của bệnh gan nhiễm mỡ, chúng ta có thể thấy không chỉ những người thường xuyên uống rượu mới dễ mắc bệnh. Thông thường, bệnh xảy ra phổ biến ở những đối tượng sau:

• Bị tiểu đường tuýp 2 và tiền tiểu đường
• Bị béo phì hoặc thừa cân
• Người từ 50 tuổi trở lên
• Người có cholesterol cao
• Người bị cao huyết áp
• Người đang dùng một số loại thuốc như corticosteroid và một số loại thuốc trị ung thư
• Giảm cân nhanh
• Bị nhiễm trùng nhất định, chẳng hạn như viêm gan C
• Thường tiếp xúc với hóa chất độc hại.

Trong khi gan nhiễm mỡ không do rượu xảy ra ở 25% dân số toàn thế giới thì bệnh gan nhiễm mỡ do rượu chỉ xảy ra ở những người nghiện rượu hoặc thường xuyên uống nhiều rượu, bia trong thời gian dài. Đặc biệt, bệnh có nguy cơ xảy ra cao hơn ở người nghiện rượu là phụ nữ hoặc có một số đột biến gen nhất định.

Phương pháp chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Trong giai đoạn đầu, bệnh gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng. Vì thế, người bệnh không dễ dàng nhận ra mình đã mắc bệnh. Hầu hết các trường hợp, bệnh chỉ được phát hiện tình cờ khi khám thấy kết quả bất thường của gan trong các lần kiểm tra sức khỏe vì các lý do khác. Khi đó, bác sĩ sẽ tiếp tục sử dụng các phương pháp chẩn đoán khác để biết bạn có thật sự mắc bệnh gan nhiễm mỡ hay không. Cách chẩn đoán bao gồm:

• Tiền sử bệnh
• Yêu cầu bạn làm bài kiểm tra thể chất
• Xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh. Đôi khi người bệnh cũng cần tiến hành sinh thiết.

Trong phần lịch sử y tế, bác sĩ sẽ hỏi về thói quen sử dụng rượu bia của bạn để xác định gan nhiễm mỡ là do rượu hay không do rượu. Ngoài ra, bạn sẽ được hỏi về các loại thuốc đang được sử dụng để xác định nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ không do rượu.

Trong quá trình kiểm tra thể chất, bác sĩ sẽ xem xét các chỉ số về cân nặng, chiều cao và tìm kiếm các dấu hiệu của bệnh gan nhiễm mỡ như: gan to, vàng da hoặc vàng mắt.

Các phương pháp điều trị bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Hiện nay vẫn chưa có loại thuốc nào đặc trị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Bác sĩ thường khuyên người bệnh nên giảm cân và điều chỉnh chế độ ăn uống thường ngày. Điều này có thể làm giảm chất béo trong gan và giảm các yếu tố gây viêm, xơ hóa.

Nếu bệnh của bạn xảy ra do tác dụng phụ của một loại thuốc nào đó, hãy trao đổi với bác sĩ để tìm ra giải pháp phù hợp.

Với người bệnh gan nhiễm mỡ do rượu, điều quan trọng nhất trong việc điều trị là ngừng uống rượu. Nếu bạn nghiện rượu và muốn cai nghiện, hãy thử các biện pháp dân gian hoặc tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Một số thay đổi trong lối sống giúp bạn kiểm soát bệnh gan nhiễm mỡ

Nếu bạn mắc phải bất kỳ dạng bệnh gan nhiễm mỡ ở giai đoạn nào, những thay đổi tích cực trong lối sống sẽ giúp ích bạn trong việc kiểm soát bệnh và hỗ trợ quá trình điều trị.

Trước tiên, bạn cần điều chỉnh chế độ ăn uống thường ngày. Cố gắng hạn chế những loại thực phẩm nhiều muối và đường, tăng cường trái cây, rau xanh.

Tiêm vaccine viêm gan A, viêm gan B, vaccine cúm và phế cầu. Cách này nhằm hạn chế khả năng suy gan nếu bạn đồng thời mắc gan nhiễm mỡ và viêm gan.

Thói quen tập thể dục thường xuyên sẽ giúp bạn giảm cân và giảm lượng mỡ trong gan và máu.

Trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng các chất bổ sung như vitamin hoặc thực phẩm chức năng để tránh làm tổn thương gan.